Q&A: De toolbox tegen mensenhandel

Internationaal rekruteren kan verraderlijk terrein zijn, met verschillende gezichten waarvan sommige minder betrouwbaar zijn dan andere. Maar weet dat jij de macht hebt om ervoor te zorgen dat je alleen te maken hebt met het juiste gezicht.

Link2Europe kwam daarom met een webinar dat je helpt om je te wapenen tegen mensenhandel. We stelden ‘De Toolbox tegen Mensenhandel’ voor, vol kleine checks en simpele tips die je zekerheid brengen. In deze blog zetten we nog even alle vragen met hun antwoorden op een rijtje die Anton en Igor kregen aan het einde van de webinar.

Q: Hoe kan ik zeker zijn dat mijn partner voldoet aan alle voorwaarden en correct handelt?  

 
Anton: Hier zijn enkele stappen die je kunt overwegen: 

• Communicatie: Open en eerlijke communicatie met je partner is essentieel. Praat met hen over je zorgen en verwachtingen met betrekking tot ethisch handelen en naleving van de wet. 
• Kennis en bewustzijn: Zorg ervoor dat je beiden goed op de hoogte bent van de relevante wetten en voorschriften met betrekking tot mensenhandel in jouw land of regio. Dit kan je helpen eventuele misverstanden te voorkomen. 
• Samenwerking met experts: Als je je zorgen maakt over de activiteiten van je partner, kan je overwegen om juridische adviseurs of experts te raadplegen die gespecialiseerd zijn in het relevante rechtsgebied. Zij kunnen je helpen om te beoordelen of je partner aan alle wettelijke vereisten voldoet. 
• Controle en documentatie: Het is belangrijk om alle relevante documentatie en overeenkomsten met betrekking tot de activiteiten van je partner bij te houden. Dit kan helpen bij het aantonen van naleving van de wet en het voorkomen van juridische problemen. 
• Melding van verdachte activiteiten: Als je vermoedt dat je partner betrokken is bij illegale activiteiten zoals mensenhandel, dien je dit te melden bij de relevante wetshandhavingsinstanties. Je medewerking kan helpen bij het bestrijden van dergelijke ernstige misdrijven. 
   

Q: Een contract blijkt duidelijk niet altijd waterdicht te zijn?  

Anton: Een contract met een onderaannemer kan juridisch misschien wel waterdicht zijn maar het is belangrijk dat het ook op de werkvloer wordt gecontroleerd. Dure advocatenkantoren zullen je uiteraard bij staan in een goede overeenkomst tussen jij als gebruiker (hoofdaannemer of opdrachtgever) en de mogelijke onderaannemer, om te vermijden dat bij mogelijke inbreuken jij verantwoordelijk bent. Weet echter dat de ketenaansprakelijkheid geldt en dat de opdrachtgever/hoofdaannemer altijd aansprakelijk kunnen zijn voor fouten in de hele keten daaronder. 

Inspecties gaan in eerste instantie kijken of wat in de praktijk gebeurt wel in regel is. Hebben de externe medewerkers eigen kledij, hoe worden zij aangestuurd, beslissen ze zelf over vakantie, wordt hun loon correct betaalt, hebben ze de juiste documenten. Je contract mag nog zo waterdicht zijn in theorie, als deze zaken niet in orde blijken te zijn, blijft u mogelijk nog steeds aansprakelijk.  
 

Q: Hoe kunnen we concreet controleren dat partners onze medewerkers juist uitbetalen?  

Anton: Hoewel jij als werkgever misschien geen formele inspecteur bent en niet de bevoegdheid hebt om officiële inspecties uit te voeren, zijn er toch stappen die je kunt ondernemen om ervoor te zorgen dat jouw medewerkers correct worden betaald en zich gewaardeerd voelen. 
 

• Directe communicatie: Het opbouwen van een open en vertrouwensvolle relatie met jouw medewerkers is van cruciaal belang. Durf rechtstreeks met hen in gesprek te gaan over zaken met betrekking tot hun loon en algemene welzijn.
   
• Bewustwording van rechten: Zorg ervoor dat jouw medewerkers op de hoogte zijn van hun arbeidsrechten en de inhoud van hun arbeidsovereenkomst. Dit zal hen helpen om te begrijpen wat ze mogen verwachten en wat ze moeten ontvangen volgens hun contract.  
   
• Indirecte Benadering: Je kunt gevoelige kwesties zoals loon discreet benaderen door te informeren naar hun algemene welzijn. Vraag hoe het gaat met hun huisvesting, gezondheid en familie. Dit soort gesprekken kan je helpen om de situatie van jouw medewerkers beter te begrijpen. 

• Familie-omstandigheden: Veel werknemers in het buitenland sturen een deel van hun inkomen naar hun familie in hun land van herkomst. Dit kan financiële druk met zich meebrengen. Het is nuttig om te begrijpen hoe het met hun familie gaat en of er sprake is van urgente financiële behoeften die hun loon kunnen beïnvloeden. 
   

• Vertrouwelijkheid: Zorg ervoor dat de gesprekken vertrouwelijk blijven en dat medewerkers zich op hun gemak voelen om openlijk te praten. Respecteer hun privacy en gevoeligheden. 
   
   

Q: Bovenstaande zijn goede tips, maar vaak spreken ze geen Engels, Frans of Nederlands, dus uit een dagelijks gesprek filteren of alles in orde is met hun loon en huisvesting is moeilijk.

Anton: Het is begrijpelijk dat er juridische beperkingen en taalbarrières kunnen zijn bij het direct controleren van de loon- en huisvestingsomstandigheden van buitenlandse medewerkers. In plaats daarvan zijn er alternatieve benaderingen om bewustzijn te creëren en de betrokkenheid van werknemers te vergroten: 
 

• QR-codes en meertalige informatie: Je kan overwegen om QR-codes te gebruiken die medewerkers kunnen scannen. Deze codes kunnen hen naar webpagina’s leiden met relevante informatie over hun rechten en arbeidsvoorwaarden in hun eigen taal. Dit kan hen helpen om hun rechten beter te begrijpen. 
   

• Auditieve tools: Het aanbieden van auditieve tools, zoals opgenomen berichten of gesproken informatie in verschillende talen, kan een effectieve manier zijn om werknemers bewust te maken van hun rechten en hen te informeren over hoe ze eventuele zorgen kunnen melden. 
   

• Anonieme meldingskanalen: Richt anonieme meldingskanalen op waar werknemers eventuele zorgen over hun loon, huisvesting of andere kwesties kunnen melden zonder hun identiteit prijs te geven.
   

• Opleiding en bewustwording: Bied regelmatige trainingen en bewustwordingsprogramma’s aan voor jouw medewerkers, waarin je hun rechten en verantwoordelijkheden uitlegt. Maak gebruik van visuele hulpmiddelen en eenvoudige, begrijpelijke taal om de communicatie te vergemakkelijken. 

• Samenwerking met gemeenschapsorganisaties: Werk samen met lokale gemeenschapsorganisaties en taalondersteuningsdiensten om de communicatie te vergemakkelijken en ervoor te zorgen dat jouw buitenlandse medewerkers toegang hebben tot de benodigde informatie.  

Q: Hoe kunnen we mensen helpen die in deze situatie zitten?  

Anton: Meld mogelijk misbruik aan organisaties zoals payoke of de sociale inspectie. Zij kunnen op een objectieve en professionele manier oordelen wat de situatie is en hoe verdere opvang/tewerkstelling kan gebeuren. 
 

En wees waakzaam! (te) Goedkope arbeidskrachten/offertes kunnen een eerste teken zijn. Geen openheid als het over loon gaat of duidelijkheid over betalingen of huisvesting kunnen al een vermoeden opwekken. Bezint eer ge begint!
 

Q: Wat met mensen die illegaal blijken te zijn in België, maar wij als bedrijf komen er laattijdig op uit? Moeten de medewerkers dan terug naar huis? Wat als wij wel de intentie hadden om juist te handelen? Kunnen ze dan blijven werken? 

Anton: De situatie is genuanceerd: 

• Als het gaat om mensenhandel, krijgen slachtoffers doorgaans een speciaal statuut toegewezen. Binnen dit statuut is er stabilisatie van hun verblijfssituatie en de mogelijkheid om in België te blijven werken. Dit betekent dat het niet noodzakelijk is voor deze mensen om naar hun land van herkomst terug te keren. 

• Er kan echter een potentieel probleem ontstaan wanneer iemand dit statuut aanvraagt. Het vereist dat ze de banden met het netwerk van betrokkenen bij mensenhandel verbreken. Als bedrijf is het cruciaal om duidelijk te maken dat je geen deel uitmaakt van dit netwerk van mensenhandelaren, oftewel “de daders”. Het is essentieel om ambiguïteit over betrokkenheid te vermijden, omdat de toekenning van het statuut hiervan afhankelijk kan zijn. 
   

Q: Vanuit welke regio’s werken de daders van mensenhandel voornamelijk? Zijn dit Oost-Europese organisaties die meer voorkomen of is het vaker van buiten Europa? 

 
Anton: Vanuit Oost-Europa opereren diverse criminele netwerken, maar eveneens vanuit andere regio’s opereren dadernetwerken. Hun activiteiten reiken ver buiten de grenzen van Europa. Het is belangrijk op te merken dat deze netwerken niet één samenhangende organisatie vormen. Ze kunnen worden vergeleken met een soort criminele versie van LinkedIn, waarop ze communiceren en samenwerken voor uiteenlopende doeleinden. Ze zijn vooral geïnteresseerd in activiteiten waar goedkope arbeidskrachten beschikbaar zijn, soms zelfs uit verre regio’s zoals Azië en Afrika.  
 
Door de voortschrijdende globalisering hebben deze criminele netwerken hun reikwijdte aanzienlijk uitgebreid. Dit heeft geleid tot een breder scala aan dadercontexten en -activiteiten. 

Zit je zelf nog met vragen of denk je aan internationaal rekruteren maar wil je zekerheid van je gekozen partner? Link2Europe is al meer dan 15 jaar bezig met het linken van buitenlandse, ervaren talenten aan Belgische openstaande vacatures. Contacteer ons en kijk wat wij voor de groei van jouw bedrijf kunnen betekenen.