Buitenlandse werknemers zijn goedkoper

Fabel of feit?

Als Internationale Talent Solutions Partner horen we het al jaren: “Ah, jullie mensen komen uit het buitenland, dus die buitenlandse arbeidskrachten zijn goedkoper dan de Belgische arbeidskrachten, fantastisch!” Maar is dat wel echt zo? Onderdanen van de Europese Unie kunnen vrij reizen binnen de Unie maar kunnen daarom nog niet overal zomaar tewerkgesteld worden, hier zijn enkele belangrijke nuances om te begrijpen.

Er is nog steeds een groot aanbod van zwartwerk op de arbeidsmarkt (bouw, tuinbouw, huishoudelijke diensten,…) wat leidt tot investeringsmigranten, mensen die de intentie hebben terug te keren zodra ze voldoende verdiend hebben. Het openstellen van de EU grenzen heeft niet tot ontwrichting maar eerder tot versterking en groei van de economie van de EU-landen geleid. Werknemers uit andere lidstaten hebben plaatselijke werknemers nauwelijks verdrongen of plaatselijke lonen gedrukt en veroorzaken ook geen bijkomende druk op de sociale voorzieningen. Ze vullen tot op vandaag eerder tekorten aan op de arbeidsmarkt of voeren functies uit, die de lokale Belgische arbeider niet meer kan of wenst uit te voeren.

Het openstellen van de grenzen was bedoeld om werkmigratie te duwen in een legale richting: zoals het tegengaan van misbruik van arbeidskrachten, uitbuiting, concurrentievervalsing, zwartwerk, nepstatuten enzovoorts.

Zijn buitenlandse arbeidskrachten dan goedkoper?

Bij de tewerkstelling van een buitenlandse werknemer in Belgische loondienst/ uitzendarbeid, dient de werkgever alle loon- en arbeidsvoorwaarden te respecteren die hij hanteert voor de eigen vaste Belgische werknemers. Een buitenlandse werknemer werkt dus volgens dezelfde voorwaarden als zijn Belgische collega’s. En hier heeft u al een deel van het antwoord, hoewel we dit moeten nuanceren, want er zijn nog andere tewerkstellingsvormen van toepassing in België om hierop een volledig antwoord te kunnen bieden.

Er bestaat nog een andere (semi)-legale weg: het “vrij verkeer van diensten”.
De befaamde detachering waarbij zelfstandigen en ondernemingen binnen de EU opdrachten mogen uitvoeren in andere EU lidstaten. Zo kunnen bijvoorbeeld Portugese werknemers in opdracht van een Portugees bedrijf op volstrekt legale manier aan het werk zijn in België zonder arbeidsvergunning, bijgestaan door werknemers uit Oekraïne of Wit-Rusland ( Niet EU-landen) indien deze ook in de Portugese onderneming zijn ingeschreven. Deze Oekraïense of Wit-Russische werknemers zouden zonder deze constructie niet in België tewerkgesteld mogen worden zonder arbeidsvergunning.

De aannemer moet in dit geval instaan voor huisvesting en verplaatsingskosten en moet een minimale kern van het arbeidsrecht van België naleven: Cao’s, minimumlonen, arbeidsduur, betaalde overuren, vakantiegelden en veiligheidsvoorschriften. De Europese detacheringsrichtlijn bepaalt reeds geruime tijd deze loon- en arbeidsvoorwaarden en is omgezet in Belgisch recht dat in werking trad op 30 juli 2020.

Waar zit dan dat verschil en het andere deel van het antwoord op deze vraag?

Hiervoor moeten we inzoomen op de sociale zekerheidsbijdragen en fiscale aangiften. Deze gebeuren, bij “vrij verkeer van diensten” in de uitzendstaat, Portugal in ons voorbeeld. In de meeste gevallen zijn deze aangiften en bijdragen in andere EU landen dan België (veel) lager.
Dit leidt dan tot het gekende concurrentievoordeel, waardoor het in dit geval lijkt dat dezelfde arbeidskracht goedkoper is voor een Belgische bedrijf, dan iemand in Belgische loondienst of via een Belgisch uitzendcontract. In realiteit zou deze arbeidskracht exact hetzelfde loonpakket moeten ontvangen dan uw vaste medewerkers. Echter omdat ze niet bijdragen aan de Belgische sociale zekerheid en fiscaliteit, heb je het idee als bedrijf dat ze goedkoper zijn en dus ook een lager loon ontvangen. Maar niets is minder waar. Het “goedkopere” aan het “vrij verkeer van diensten” ligt hem niet in het lagere loonpakket, wel in het niet afdragen van deze werknemers aan de Belgische RSZ en fiscaliteit.

Tot hiertoe is het vrij verkeer van werknemers binnen de EU onderwerp van discussie en overgangsmaatregelen geweest dat zeker opnieuw zal openbloeien in de toekomst, wanneer de economie terug versnelt en veel Europese bedrijven nood hebben aan meer en meer arbeidskrachten.

Is het dan een fabel of een feit?

Feit is:

• Uw buitenlandse werknemer moet, in principe, in Belgische loondienst/ uitzendarbeid/vrij verkeer van diensten, bruto hetzelfde loonpakket krijgen als zijn Belgische equivalent. Netto zal de werknemer in “vrij verkeer van diensten” er mogelijk meer aan overhouden, omdat hij niet bijdraagt aan de Belgische sociale zekerheid, maar wel aan die van zijn thuisland, dewelke in de meeste gevallen lager is dan de Belgische.
• Uw factuur voor dezelfde buitenlandse kandidaat via Belgische loondienst/uitzendarbeid zal ( waarschijnlijk) hoger zijn, dan deze via “vrij verkeer van diensten”, omdat het buitenlandse bedrijf geen fiscale en RSZ verplichtingen heeft in België voor zijn werknemers en dus zijn marge kan behouden, hoewel hij de prijs per uur kan verlagen, door het gunstigere buitenlandse belastingsysteem.
• Het onderscheid tussen echte en schijnzelfstandigen is dikwijls onduidelijk en vaak een doorn in het oog van belangenorganisaties in België. Cijfers geven ook aan dat veel werkgevers nog steeds gebruik maken van “vrij verkeer van diensten”, (schijn)detachering en (schijn)zelfstandigen om te werken in andere EU-lidstaten. Indien je werkt met een buitenlandse organisatie in één van deze constellaties dan is het altijd van belang om uw partner goed door te lichten of ze uw buitenlandse arbeidskracht correct verlonen volgens de Belgische arbeidswetgeving. Als Belgische onderneming ben jij hier sinds 2020 zelf verantwoordelijk voor en kan dit nare gevolgen hebben als je met een dubieuze partner in zee gaat.

Link2Europe kan je helpen om op een legale manier de buitenlandse arbeidskrachten aan het werk te zetten bij uw bedrijf via uitzendarbeid of onmiddellijke vaste indienstname. Via onze afdeling Link4Projects kunnen we uw bedrijf helpen om uw onderaannemers door te lichten of ze legaal te werk gaan of solide, legale onderaannemers te zoeken voor u in het buitenland.

Nog veel werk aan de winkel dus wat de bescherming van de werknemer betreft binnen de EU!
Wij dragen als Link2Europe hier alvast een belangrijk steentje bij om iedereen op een legale manier aan het werk te zetten in België. Zo bent u als bedrijf ook beschermt voor eventuele nare ervaringen door arbeidsinspecties.